Malta en de Fries culturele stand van zaken + update

(26-04) “Zonen in de rouw, die voor hun dode moeder opkomen; een schamperaar luisterend naar de naam Jason, heel veel Griekser kan het op Malta niet worden. Het zou niet de eerste vete zijn die aan een graf ontstaat.”

Dat schreef Vonne van der Meer, voorzitter van PEN Nederland, deze week in een opiniestuk in de Volkskrant over de tragedie die zich rond de moordaanslag op Daphne Caruana Galizia heeft ontsponnen.

PEN stuurde 16 april een brief naar de Europese Commissie, waarin om een onderzoek wordt gevraagd naar de handelswijze van Jason Micallef, de voorzitter van de  stichting Valletta 2018.

Micallef was degene die de oproep deed om in Valletta het monument ter nagedachtenis aan de vermoorde journaliste weg te halen.  Daarvoor reeds had hij, tot woede van de nabestaanden, geprobeerd om de persoon en het werk van Caruana Galizia  te kleineren en onderuit te halen.

De voorzitter van PEN wees in het Volkskrant-artikel op het belangwekkende initiatief van de onderzoeksjournalist en filmmaker Laurent Richard die eind oktober 2017 het initiatief nam tot Forbidden Stories.

“Hun doel: na iedere moord op een journalist zullen anderen het werk voortzetten. Het onderzoek naar wat Daphne Caruana Galizia boven tafel probeerde te krijgen, is in gang gezet en heet: Het Daphne Project.”

‘special rapporteur’

Deze week werd bekend dat CDA-Kamerlid Pieter Omtzigt door de Raad van Europa is benoemd tot speciale rapporteur in het onderzoek naar de moord op de Maltese journaliste.

Vorige week maandag sprak het Kamerlid, tevens lid van de Raad van Europa, uitermate kritisch over “de oorverdovende stilte” van Leeuwarden-Fryslân, zusterstad van Valletta en dit jaar eveneens culturele hoofdstad van Europa.

“Niets zeggen is ook een heel harde uitspraak. Hiermee maakt LF2018 duidelijk dat de vrijheid van meningsuiting het belangrijkste thema op Malta niet belangrijk vindt.”

In niet mis te verstane bewoordingen wees hij de Friese politici, bestuurders en cultuurmakers erop om bij de verschillende culturele uitwisselingsprogramma’s met Malta ook aandacht te schenken aan wat hij “de duistere kanten van Malta” noemde.

Vervolgens raakte ‘de zaak Malta’ in een stroomversnelling. Afgelopen zaterdag merkte Sander Warmerdam, hoofdredacteur van Leeuwarder Courant, in zijn commentaar ‘Tandeloos vermaak’ terecht op dat “kunst en cultuur zonder politieke lading ongevaarlijk zijn.”

Met die uitspraak waste hij Tjeerd van Bekkum, directeur van LF2018, impliciet nog eens de oren. Van Bekkum hield een even rigide als absurde scheiding tussen politiek en kunst aan toen hij weigerde om zich aan de moord op Malta politiek de vingers te branden.

Daphne Caruana Galizia, inzet: Pieter Omtzigt

numb en dumb

Ondertussen blijft bijvoorbeeld een bestuur als dat van een organisatie als It Skriuwersboun (de Friese Schrijversbond) numb en dumb. Hun website is blanko waar het de zaak Malta en de persvrijheid betreft.

Ook de hoofdredacties van de Friese literaire en culturele opinietijdschriften hebben tot nu geen (digitale) ruimte vrij gemaakt voor een beschouwing, een commentaar of een ferm inhoudelijk protest (alsof ze zich er, zo lijkt het, de vingers niet aan willen branden.)

Pieter Omtzigt:”Niets zeggen is ook een heel harde uitspraak.”
.

“Ik vind de reactie in Leeuwarden ook nu na alle ophef en de IepenUp-bijeenkomst nog steeds karig,” zegt Brenda Ottjes, tot december vorig jaar directeur van Tûmba, het Friese kenniscentrum over discriminatie, wereldburgerschap en gelijke behandeling, en tegenwoordig actief als zelfstandig ondernemer op het gebied van sociale diversiteit. “Journalistieke vrijheid is een onderwerp waarbij cultuur en politiek elkaar overlappen.”

Ruim een week geleden stelde Ottjes op Facebook de vraag: “Waar blijft het protest van Friese journalisten en schrijvers? Ze zouden gezamenlijk een brief kunnen opstellen, ter ondersteuning van de PEN International-oproep.”

Gisteren kende de Zweedse Journalisten Bond de prijs voor de vrijheid van meningsuiting toe aan Daphne Caruana Galizia.

Verder is het wachten op de vertoning van de kort geleden verschenen documentaire ‘Daphne’ van Massimo Russo en Laura Guglielmetti in Leeuwarden.
.

@Eeltsje Hettinga

.

P.S. Brief van 10 maart, met daarin o.m. het verzoek aan David Colmer om bij de Engelse vertaling van twee, in het kader van het dichterschap van Fryslân geschreven gedichten prioriteit te geven aan ‘Malta – de opblaasde dei’, “al was het alleen maar vanwege de actualiteit.”

 

Beste David,

En het gaat maar door… journalisten die alom in Europa een kop kleiner worden gemaakt, letterlijk. Vandaag is het Slowakije, gisteren was het Malta, etc.

In Friesland hebben we de Bildtse aardappelweken die dit jaar worden ‘gevierd’ met tal van kunstprojecten, gepresenteerd onder de noemer ‘potatoes go wild’.

Het Bildt is een typische landbouwstreek, boven in het noorden van Friesland. De aardappelboeren met megabedrijven doen drukke zaken met Malta. Er gaan aardappelen naar toe – pootgoed – en in het voorjaar worden er aardappelen vandaan gehaald.

Valletta is de hoofdstad van Malta, een stad die dit jaar evenals Leeuwarden Culturele Hoofdstad van Europa is en als zodanig zusterstad van Leeuwarden.

Ze moeten van hier uit geen aardappelen sturen, maar bij wijze van protest brieven, bij honderd- en duizendtallen..!

In ‘Nijmakke-âld’ is een drietal woorden veranderd. Verder eigenlijk niet.

Het gedicht ‘Malta…’ heeft wat mij betreft de prioriteit als het om een Engelse vertaling gaat, al was het alleen maar vanwege de actualiteit.

Ik bel je dit weekend nog even.

Freonlike groetnis, Eeltsje