Een poëtisch archief in Tresoar

“Als bijdrage aan Lân fan Taal heeft Tresoar twee (noem het maar) installaties ontwikkeld: visual poetry op het centrale plein van de studiezaal en een treasure wall in de permanente expositieruimte, op dezelfde etage. Beide onderdelen zijn exponenten van de ambitie van Tresoar om een pro-actief en poëtisch archief te zijn. Let wel: een poëtisch archief is geen museum dat met een uitgekiend tentoonstellingsbeleid deelneemt aan het culturele debat. De strategie is mogelijkerwijs vergelijkbaar, maar de tactiek fundamenteel anders en grijpt terug op andere referenties. Het visual poetry project is in de zin van Joseph Beuys ook eerder een ‘sociale plastiek’, een locatiegebonden, conditiebepalende installatie: als het al een tentoonstelling genoemd kan worden, dan een open en elastische tentoonstelling, die lang voor de openingsdatum is begonnen en tot ver na het culturele hoofdstadjaar na resoneert.”

(Ernst Bruinsma, Bert Looper, Frank den Oudsten in Sssstt…!, een uitgave van cultureel opinietijdschrift ‘De Moanne’)

 

FRAACHPETEAR MEI EELTSJE HETTINGA YN SSSSTT…! (s. 43.)

‘De lêste jierren bin ik dwaande it faak ynsulêre karakter fan de poëzy te trochbrekken, in besykjen om yn oparbeidzjen mei byldzjend keunsters en fideokeunstners ek in oar publyk te finen.

Foar my telt it byld, of om de Russyske filmer Tarkovski oan te heljen: “De paradoks is dat it byld de meast folsleine útdrukking fan it typyske is; wat folsleiner dat it nei foaren komt, wat yndividueler en uniker it wurdt, en dochs hâldt elk byld alderlei betsjuttingen dy’t net te trochgrûnjen binne en har net bleat jouwe.’

‘Mei byldzjend keunstner Machteld van Buren haw ik lang socht nei in wize fan wurkjen wêrby’t wy beide oerein bliuwe koenen. Sy sei: ‘Die tekst gaat bij mij leven, die duikt helemaal in me. Ik zie allemaal beelden en ik wil dat op mijn eigen manier, in mijn eigen stijl, verwerken.’ Se seach dat by my wurden ek bylden binne. En ik sjoch by har de linen, de flakken, de struktueren en it ritme dêryn. Mar der skowe ek allerhanne lagen ûnder. It is abstrakt, mar op in hiel figurative wize sjochst der ek flatgebouwen yn, sjochst der by wize fan sprekken hiele grutte stedswiken yn. It wurk is yn al syn ljochtens en kleur fassinearjend, krekt omdat it net suver abstrakt is. En it ritme dêryn herkent sy ek, seit se, binnen dy poëzy sa’t ik har dy oanlevere ha.’

‘It gedicht haw ik har ynearsten as in ienheid presinteard, mar de wize wêrop’t dy ferwurke wurde moast, dat wie noch net sa ienfâldich. Dat is net simpelwei it ôfdrukken fan de tekst op dat doek. Nee, der moast neitocht wurde oer de fraach hoe’t de taal foarmjûn wurde koe yn har wurk. Dy taal, en dat fûn ik echt fantastysk om te ûnderfinen, dy hawwe wy op in stuit gewoan útelkoar helle. Mei it gesprek dekonstrearst yn wêzen it gedicht, dêrtroch komst op alderhanne nije betsjuttingen. En dat is foar my it feest fan de taal, it plezier ek fan de tekst. Ast dat tegearre ûntdekst.’

‘Troch bepaalde tekstfragminten te isolearjen fan it oarspronklike gedicht – dat wol bleaun is fansels – makkest nije poëzy binnen de poëzy. Net allinnich yn de talige sin fan it wurd, mar ek yn de foarmjouwing. Omdat taal in ûnderdiel wurdt fan al dy linen en flakken en kleuren. Yn dy ideale situaasje falle taal en byld gear. Foar my is it wurd byld. Ik bin net in kalvinistyske jonge dy’t hiele rasjonele dingen skriuwt. Ik tink fisueel en foar my komt it wurd ek út it byld wei op. Ja, hoe wurkje dat soarte fan prosessen. Dat it wurd neist fansels de klank altyd ek byld is.’ (eb)

===

Zie ook: Elske Schotanus, ‘Machteld van Burens losbraak uit het figuratieve’, de Moanne, 9  februari 2018. [klik hier]