Friese literatuur in Frankfurt – Frysk auf dem Tisch

14680660_1129561617090870_1240593094439543856_n

De presentatie van de Friestalige literatuur, vorige week op de Frankfurter Buchmesse had slechter gekund. Een succes dus, zonder meer. Honderd punten. Die gaan vooral naar de uitgevers en ‘handelsreizigers’ Ernst Bruinsma en Jitske Kingma en, niet te vergeten, naar Tjallien Kalsbeek, verantwoordelijk voor de technische en logistieke organisatie.

Vrijdagmiddag gaven Tsead Bruinja, Anne Feddema, Willem Schoorstra, Lotte Middendorp en ikzelf acte de présence in hal 5.0., een van de honderden hallen van de immens grote Buchmesse.

De nacht ervoor was ik op mijn hotelkamer, geplaagd door koorts en tropische temperaturen, aan mijn gebed begonnen: het reciteren van het gedicht ‘In spegel de see’, waarvan ik voortdurend meende dat ik de tekst zou kwijtraken bij mijn voordracht tijdens het programma Frysk auf dem Tisch in de Lowlands Stage-hal.

Die ruimte zat met een man of vijftig meer dan vol. Nagenoeg een kwart ervan was niet afkomstig uit de eigen Friese parochie. Tatiana Pratley, regisseuse bij het toneelgezelschap Tryater, hield, kort en bondig, een aangenaam vriendelijke introductie op de Friestalige literatuur.

Frysk auf dem Tisch begon met twee videogedichten uit het digitaal literair project It Font van Lotte Middendorp en mij. Vervolgens was het de beurt aan de schrijvers en dichters, optredens die vlotjes ingeleid werden door Tatiana Pratley. Tekstvaster dan ooit kon ik ‘In spegel de see’ door de hallen laten rollen, terwijl op de achtergrond de Engelse vertaling van David Colmer meedraaide.

wanstaltig

Gelukkig bleef het programma op de ‘Lowlands Stage’ verschoond van de nationalistische metalband Baldrs Draumar, waarmee schrijver Willem Schoorstra zijn optreden op de Buchmesse aanvankelijk wenste op te vrolijken.

De patriottistische groep uit Dokkum produceert teksten en regels als ‘Moardzjend foar frije fryske grûn’, toevallig ook de naam van de actiegroep Frije Fryske Grûn, die niet schroomt om interviews weg te geven aan politiek duistere blaadjes zoals het Vlaamse Re(chts)Act(ueel) of die zich, verdedigd door Willem Schoorstra, fanatiek verzette tegen bijvoorbeeld de aanwezigheid van Nederlandstalige schrijvers en dichters op Friese boekenfeesten. Wanstaltig nationalistisch gereutel, ofwel cultuur zal en móét Fries zijn.

frisch-auf-dem-tisch
V.l.n.r. Sietske Poepjes, Josse de Haan en Willem Schoorstra, die volgens de Leeuwarder Courant nog steeds een nationaliteitsverzoek heeft liggen om zich als ‘Fries’ in de gemeentelijke basisadministratie te laten opnemen, zeg maar: etnische registratie voor Friezen.

.
D87

Terug naar de Messe. De performances van Anne Feddema en Tsead Bruinja in hal 5.0 waren even markant als welluidend. De Welshe dichteres Siân Melangell Dafydd liet Tsead Bruinja weten dat ze het gedicht ‘In spegel de see’ graag afgedrukt ziet in een van de literaire tijdschriften in Wales. Uitgever Ernst Bruinsma kwam met het nieuws dat er volgend jaar waarschijnlijk een uitwisselingsprogramma komt tussen Friesland en een grote Duitse stad, ergens in het noorden van de Bondsrepubliek.

Eenmaal terug bij D87, de stand met Ten Books from Friesland, serveerde de Friese cultuurgedeputeerde Sietske Poepjes – ze had zich, begeleid door een provinciale hoofdambtenaar, van Makkum naar Frankfurt laten rijden – beerenburg, kaas en bitterballen, terwijl ze zich, vrolijk lachend als een meisje van dertien, op de kiek liet zetten met de door haar als ‘topschrijver’ omschreven Friese schrijver Willem Schoorstra.

Lotte Middendorp en ik, we namen afscheid, holden de gangen en hallen door, groetten onderweg het portret van Brodsky, Achmatova en Gogol bij de beursstand van de Russen en spoedden ons naar de Frankfurter Hauptbahnhof voor de laatste trein naar Amsterdam. We moesten terug, we hadden geen keus. Ons restte slechts één dag om alles in orde te maken voor de presentatie van een programma rond It Font in het Fries Museum, met dichter-essayist Martin Reints en beeldend kunstenaar Machiel Braaksma.

Vertrek

Op het Hauptbahnhof was het spitsuur. Veel patrouillerende Polizei. Een naar perron vijf spurtend meisje, wapperende leren rok onder een spijkerjack, met daarop de rood geschreven leus ‘Refugees welcome’. Ogen van camera’s alom. Het vertrek, een hand. Langzaam verdwijnt de stad in het donker van oud oktober.

Lotte slaapt, ik kijk het venster van de nacht in, zie voortdurend het beeld van de tweetalige, bij It Font behorende leporello tegen de wand van de stand Ten Books from Friesland, waar Jitske Kingma, Ernst Bruinsma, Tatiana Pratley, Tjallien Kalsbeek, Anne Feddema, Tsead Bruinja en vele anderen de Friestalige literatuur een ander gezicht hebben gegeven, for the time being.
.

programma2.