Mare van der Woude: “als ik tijdens het werk ga denken gaat het mis.”

Se skilderen, se skreaune, de fjouwer keunstners dy’t ein jierren sechstich it tydskrift Nachtboot makken: Boele Bregman, Mare van der Woude, Tseard Visser en David van Kampen. It earste nûmer seach it ljocht by de útstalling ‘houdmare’ yn Duurswoude yn 1968. It soe tagelyk ek it lêste nûmer wêze.

It wurk fan Mare van der Woude (1936) hat wat mearke-achtichs, it beweecht him op de grins fan figuraasje en abstraksje. It is in dreamige, poëtyske, omtrint paradyslike wrâld dy’t se yn har skilderijen en tekeningen delset. Mar der is ek de oare, mear tsjustere kant dêr’t mankelikens mei mank is, in Fernweh, in omsjen nei in ferlerne tiid. It wurk lit tinke oan dat fan Paul Klee of Giacometti, mar foaral ek oan dat fan har konfrater en ‘broertje’ Boele Bregman.

Lykas Thom Mercuur, Sjoerd de Vries, Anne Huitema, Sies Bleeker kamen de keunstners dy’t mei Nachtboot anneks wiene winliken allegearre út de omkriten fan It Hearrenfean. Se koene inoar, lutsen mei-inoar op. Dochs wiene se ek bot op harren sels, yndividualisten, guon  de einzelgängerische kant it neist.

Der kin ta in hichte praat wurde fan in ‘Heerenveense school’. Binende eleminten dêryn soenen dan it lânskip wêze, mei dêrnjonken tal fan stilistyske skaaimerken. Boele Bregman en Mare van der Woude – se wie Bregman syn grutte Muze – binne yn harren wurk it meast oan inoar besibbe.

fan de goaden

Yn it by Perio útbrochte boekje Libje yn liende tiid (2014) seit skilder Sies Bleeker oer Bregman, de dûbelkeunstner: ‘Hy wie in dichter, mei in grutte foarleafde foar Achterberg, Bloem, Marsman en Slauerhoff. Mei en troch Mare van der Woude, waans skilderwurk yn myn eagen noch altiten oan dat fan de goaden rikt, hat er werklik de guts krigen.’

Bewearde Bleeker mei dat sizzen miskien dat Mare van der Woude mei har wurk de oanjouwer wie foar Bregman as it om de styl gyng?

Oer har manier fan wurkjen skriuwt se yn it brief ‘lief broertje’, dat ek opnommen is yn Nachtboot: “als ik tijdens het werk ga denken gaat het mis. (…) schilderen is voor mij goed luisteren en niet doen wat ik wil maar wat het schilderij wil.”

It is in sizzen oer in meitsjen fan keunst wêrby’t de spontaniteit (de boartlikens) yn alle gefallen foar de ratio giet, it binne hertstocht en oerjefte dy’t liedend binne.

Gjin keunst of der is ek de twivel, of sa’t Van der Woude it mei in prachtige, hast Nescio-achtige sin ferdútste: “soms kan alles me gestolen worden. (…) ik zou onderaan een dijkje willen liggen, vlak bij een windmolentje…”

Sies Bleeker hie it goed sjoen doe’t er stelde dat it skilderwurk fan Mare van der Woude fan de goaden is. In part derfan heart ta de fêste kolleksje fan Museum Dr8888. Har wurk fertsjinnet mear omtinken, bygelyks mei in grutte oersichtsútstalling yn datselde Drachtster museum.

 

 

lief broertje…………………………………………………………………….. duurswoude 21 juli 1968

wat is het moeilijk om iets met woorden door te geven. ik had het in mijn hoofd gezet om over mijn werk te schrijven, maar alles wat er uitrolt, niet daarover ik weet gewoon niet wat ik er mee moet – weet je, als ik een schilderij gemaakt heb ben ik eraf. – of ik ben met een volgende bezig, maar dat is geen kwestie van denken, dat is doen. het enige wat ik moet bedenken is zorgen dat het materiaal er is en dat ik tijd heb. als ik tijdens het werk ga denken gaat het mis. vroeger had ik last van heel mooi wit duur papier. dan zat ik er een tijd voor te staren met een pennetje in mijn hand. als ik het nou verknoei is er zestig cent naar de maan nam ik heel goedkoop krantenpapier, dan wat ’t over…
schilderen is voor mij goed luisteren en niet doen wat ik wil maar wat het schilderij wil. alleen de eerste kleuren en lijn zijn van mij, maar al gau heb ik er niets meer over te zeggen en een eigenwijsheid, b.v. zal ik eens een heel gemeen of geweldig blauw gebruiken, wordt onmiddelijk gestraft.
en ’t is steeds weer onbekend wat ik ga maken. ik kan dus ook nooit een ingewikkeld verhaal bedenke, zoiets van: “kijk, door die en die kleuren te gebruiken krijg ik een zus of zo diepte werking of weet ik veel.
soms herken ik een motief – ik zat laatst in de zon met opgetrokken knieen, die knieen waren net twee glimmende bruine oude mannen schedeltjes met wat wit donshaar, even later werden de omtrekken een M, en toen was ’t opeens een bergje met een gleufje. nu staan ze op een schilderij. niet als schedeltjes, niet als m, niet als een heuveltje met een spleetje maar als ja… dat weet ik niet, daar is geen woord voor, dat is om naar te kijken.
ik begin steeds meer bewondering te krijgen voor schrijvers, sommige dan, want ik denk ook wel es na een dikke pil van 400 bladzijden “’t kon wel wat simpeler, één bladzijde was misschien wel “genoeg”. als-ie de tijd van die 399 bladzijden schrijven gebruikt had om in z’n tuintje te werken was hem misschien een woord ingevallen, zo’n woord wat in je handen kan koesteren en iet eens op hoeft te schrijven, maar ja, dan is’t niet voor de anderen, hè?
ik geloof dat ik met mijn schilderen daar naar toe werk, steeds vereenvoudigen steeds verder terug naar het begin. ’t is ook best mogelijk dat ik heel wat anders wil maar dan wordt het zo ingewikkeld. ik heb trouwens net gelezen dat mensen met een kort pinkje zich slecht in woorden uit kunnen drukken en mijn ene pink is nog korter dan de andere weet je dat? – er loopt een spin over de muur, als ik hem aanraak maakt hij gauw een draadje en laat zich als de bliksem zakken in een donker hoekje. –
ik zag een programma op de t.v. waarin amateurs op muzikaal gebied een kans krijgen om hun prestaties ten gehore te brengen. Er zitten vijf jury leden, elk in een afzonderlijk hokje. in elk hokje hangt een touwtje waar ze aan kunnen trekken las het hen onder de maat lijkt. wanneer ze dat allemaal hebben gedaan gaat er een paard heel hatelijk hinniken en het podium waar de zanger of zangeres op staat draait langzaam uit het beeld. Het is niet om aan te zien, dan staan ze nog maar wat te buigen, te lachen of te kijken verwezen om zich heen. als ik daar zo zou staan dan zou ik ter plaatse in een spin willen veranderen. Ik moet voor me zelf aan een touwtje trekken en eerlijk zijn.
en als ik nu eerlijk ben moet ik je zeggen dat ’t me soms allemaal gestolen kan worden en dat ik jaloers naar mijn buurvrouw kijk die vol toewijding wit zand op haar paadje strooit en vlees braadt voor de zondag. of zou ik onderaan een dijkje willen liggen, vlak bij een windmolentje…

zoen van je Mare