Tomas Tranströmer – In skets út 1844, Prelude I-III, Fluchskrift en oare fersen
VLUGSCHRIFT
De stille razernij kloddert op de binnenmuur.
Vruchtbomen in bloei, de koekoek roept.
Het is de narcose van het voorjaar. Maar de stille razernij
schildert zijn leuzen naar achteren in de garage.
Wij zien alles en niets, maar recht als periscopen
bediend door de schuwe onderaardse bemanning.
Dit is de oorlog der minuten. De brandende zon
staat boven het ziekenhuis, parkeerplaats van het lijden.
Wij levende spijkers in de maatschappij geramd!
Op een dag zullen wij van alles losraken.
Wij zullen de lucht van de dood onder onze vleugels voelen
en milder en wilder zijn dan hier.
FLUCHSKRIFT
De stille razernij klonteret op de binnenmuorre.
Fruchtbeammen yn bloei, de koekoek ropt.
It is de narkoaze fan it foarjier. Mar de stille razernij
skildert syn biedwurd djippper de garaazje yn.
Wy sjogge alles en neat, mar rjocht as periskopen
betsjinne troch de skouwe ûnderierdske bemanning.
Dit is de oarloch fan ‘e minuten. De brânende sinne
stiet boppe it sikehûs, parkearplak fan it lijen.
Wy libjende spikers yn de maatskippij wraamd!
Op in dei sille wy fan alles losreitsje.
Wy sille de rook fan de dea ûnder ús wjukken fiele
en mylder en wylder wêze as hjir.
>
Tomas Transtromer, Het wilde plein [Voor levenden en doden], ‘Vlugschrift’, Vert. J. Bernlef, Bezige Bij, Amsterdam 1993.
IN SKETS UT 1844
William Turners antlit is brún ferware
hy hat syn ezel in knap ein yn de brâning set.
Wy folgje de sulvergriene kabel de djipte yn.
Hy plasket it deldragende deaderyk yn.
In trein rôlet binnen. Kom neier by.
Rein, rein lûkt oer ús hinne.
EEN SCHETS UIT 1844
William Turners gezicht is gebruind door het weer
hij heeft zijn schildersezel ver in de branding gezet.
Wij volgen de zilvergroene kabel de diepte in.
Hij waadt het hellende dodenrijk in.
Een trein rolt binnen. Kom dichterbij.
Regen, regen trekt over ons heen.
Tomas Tranströmer, De herinneringen zien mij, vert. Bernlef, De Bezige Bij, Amsterdam, 2002, s. 281.
Huiswaarts
Een telefoongesprek liep uit in de nacht en glinsterde op het land
en in de voorsteden.
Naderhand sliep ik onrustig in het hotelbed.
Ik leek op de naald in een kompas dat de verkenner met bonzend hart
door het bos draagt.
Op hûs oan
In telefoanpetear rûn út yn de nacht en glinstere op it lân
en yn de foarstêden.
Letteroan slepte ik ûnrêstich yn it hotelbêd
Ik like op de nulle yn in kompas dat de ferkenner mei bûnzjend hert
troch de bosk droech.
Tomas Tranströmer, Het wilde plein, gedichten 1948-1990, vert. J. Bernlef, Bezige Bij. s. 159.
Preludes I- III
I
Ik deins terug voor iets dat kruislings aan komt sloffen
……………..door de natte sneeuw.
Fragment uit wat komen gaat.
Een losgebroken muur. Iets zonder ogen. Hard.
Een gezicht van tanden!
Een vrijstaande muur. Of staat het huis daar
ofschoon ik het niet zie?
De toekomst: een leger lege huizen
dat zich een weg zoekt door de natte sneeuw.
II
Twee waarheden naderen elkaar. Eén komt van binnenuit,
…………….. één van buitenaf
en waar zij elkaar ontmoeten bestaat een kans jezelf te zien.
Hij die merkt wat er te gebeuren staat roept vertwijfeld: ‘Halt!
wat ook, als ik mijzelf maar niet hoef te kennen.’
En er is een boot die aan wil leggen – dat precies hier probeert –
hij zal het duizenden malen proberen.
Uit het duister van het bos komt een lange bootshaak die door
………………het open raam wordt gestoten,
dwars tussen de feestgangers die zich warm hebben gedanst.
III
De woning waar ik het grootste deel van mijn leven heb gewoond
moet leeggeruimd. Alles is er nu uit. Het anker is losgeslagen –
alhoewel er nog steeds rouw heerst, is het de lichtste woning
in de hele stad. De waarheid heeft geen meubels van node. Ik ben het leven
één keer rondgereisd en teruggekeerd naar het uitgangspunt: een
leeggeblazen kamer. Dingen die ik heb meegemaakt vertonen zich
hier op de muren als Egyptische schilderingen, scènes aan de binnen-
kant van een grafkamer. Maar zij raken steeds verder uitgewist. Het
licht is namelijk te sterk. De ramen zijn groter geworden. De lege
woning is een grote kijker gericht op de hemel. Zij is stil als een
Quakerwijding. Wat je hoort zijn de achtertuinduiven, hun gekoer.
.
Preludes I-III
I
Ik skrilje tebek foar eat dat kruslings oan sloffen komt
………………troch de wiete snie.
Fragmint fan wat komme sil.
In losbrutsen muorre. Eat sûnder eagen. Hurd.
In antlit fan tosken!
In frijsteande muorre. Of stiet dêr it hûs
hoewol’t ik it net sjoch?
De takomst: in leger lege huzen
dat him in wei siket troch de wiete snie.
II
Twa wierheden komm’ inoar benei. Ien komt fan binnen út,
………………ien bûtenôf
en dêr’t se inoarren moetsje is der in kâns en sjocht dysels.
Hy dy’t merkbyt wat der oan te kommen stiet ropt fertwivele: ‘Halt!
sjakt net om wat ek, as uj mysels mar net hoech te kennen.’
En der is in boat dy’t oanlizze wol – dat persys hjir probearret –
hy sil it tûzenen kearen probearje.
Ut it tsjuster fan ‘e bosk komt in lange farboom dy’t troch
……………it iepen finster pjukt wurdt,
dwers tusken de feestgongers dy’t harren waarm dûnse hawwe.
III
De wente dêr’t ik it grutste part fan myn libben wenne haw
moat leechhelle. Alles is der no út. It anker is losslein –
alhoewol’t der noch rou omgjit, is it de lichtste wente
yn de de hiele stêd, De wierheid hat gjin ferlet fan meubels. Ik ha it libben
ien kear om west en bin weromgien nei it útgongspunt: in
leechblaasde keamer. Dingen dy’t ik meimakke haw litte har hjir
sjen op de muorren fan de Egyptyske skilderingen, sênes oan de binnen-
kant fan in grêfkeamer. Mar se ferwaarje hieltyd mear. It
ljocht is nammentliker sterker.De finsters binne grutter wurden. De lege
wente is in grutte op de himel rjochte kikert. Se is stil as in
Quakerwijing. Watsto hearst binne de achtertúndowen, har koeren.
.
Tomas Tranströmer, De herinneringen zien mij, Verzamelde gedichten, Memoires, ver. J. Bernlef, De Bezige Bij, 2002.)
- Update 07-10-11. Sjoch ek: Nobelpriiswinner Tomas Tranströmer en Fryslân