Prijs voor Nieuwsuur-reportages over Maltese paspoorthandel [Update]

(09-06) Malta revisited – Voor hun reportage over de Maltese paspoorthandel krijgen Nieuwsuur-journalisten Siebe Sietsma en Luuk Mulder dit jaar in de categorie Buitenland ‘De Tegel’, de belangrijkste journalistieke prijs die in Nederland wordt uitgereikt. Vanuit Malta deden ze verslag over de manier waarop schimmige miljonairs Europa binnenkomen. Een EU-paspoort kopen? Kost je 900.000 euro.

Volgens Sietsma betekent de prijs ook erkenning voor het onderzoek op Malta naar corruptie door de Maltese journalist Daphne Caruana. “Zij werd tijdens haar onderzoek vermoord. Ons verhaal,’ zegt Sietsma tegenover de NOS, ‘is onderdeel van haar onderzoek, wij zijn doorgegaan met haar werk. Deze prijs betekent dus ook erkenning voor haar werk.”

Leeuwarden was twee jaar geleden zo verstandig om de banden met haar zusterstad Valletta op Malta – beide steden waren in 2018 Culturele Hoofdstad van Europa – te verbreken, al ging dat niet zonder slag of stoot. Pas na de nodige pressie, onder meer van het Kamerlid Pieter Omtzigt en PEN- Nederland, werd de samenwerking tussen beide steden officieel opgezegd.

In de nu bekroonde Nieuwsuur-reportage – onderzoeksjournalistiek van de bovenste plank – wordt het malafide en corrupte politieke systeem op Malta feilloos blootgelegd.

‘De paspoortprofessor’ 

Ook Nederlandse betrokkenheid bij de lucratieve paspoortbusiness wordt door Nieuwsuur niet ongemoeid gelaten. Grondig en secuur worden de curieuze, door belangenverstrengelingen getekende activiteiten van een bij de paspoorthandel betrokken Groninger hoogleraar Dimitry Kochenov onthuld. Pijnlijk voor de RUG.

(17-10-2019) – Gisteren was het twee jaar geleden dat de Maltese onderzoeksjournaliste Daphne Caruana Galizia werd vermoord, vlakbij Valletta op Malta, de stad die in 2018, samen met Leeuwarden-Fryslân Culturele Hoofdstad van Europa was.

In allerlei internationale media zoals Irish Times en CNN werd gisteren haar dood herdacht. Ook PEN Nederland en PEN International besteedden ruimschoots aandacht aan haar persoon en werk en de alom in Europa onder druk staande persvrijheid. De Friese politiek en Friese instituties daarentegen lieten niets van zich horen.

Een werkelijk onafhankelijk onderzoek naar de moord, en wie er achter zat, moet nog beginnen. ‘No justice two years on for Daphne Caruana Galizia,’ kopt PEN International.

Leeuwarden verbrak vorig jaar april de banden met Malta. Kamerlid Pieter Omtzigt wees Friesland erop dat bij de culturele uitwisselingsprojecten met het eiland ook plaats en ruimte moest zijn voor wat hij ‘de duistere kanten van Malta’ noemde.

In de begeleidende redactionele inleidingen en commentaren bij de uitgave werd tot veler verbazing met geen woord gerept van de politieke wantoestanden op Malta.

Naar aanleiding van de moord op Galizia werd Omtzigt aangesteld als speciale rapporteur voor de Raad van Europa. Afgelopen zomer kwam hij na maandenlang onderzoek met een ronduit vernietigend rapport over de ondermijning en teloorgang van de Maltese rechtsstaat door corruptie, vriendjespolitiek en witwaspraktijken door banken en internationale criminele bendes.

verbijsterend

Ondanks dat Friesland de banden met Malta verbrak, gingen de culturele uitwisselingsprojecten door. Zo gaf de Friese akkerbouw, die al jaren aaneen een deel van de Friese pootaardappelen naar Malta exporteert, in samenwerking met onder meer de Friese taal- en onderwijsinstelling AFUK en het faciliterende Friese opinietijdschrift De Moanne vorige herfst een duur gesponsorde viertalige glossy uit met proza en poëzie, een samenwerkingsproject dat in 2015 begon.

Het tijdschrift zelf stond onder redactie van o.a. Froukje Krap-De Jong, voorzitter Stichting De Bildtse Aardappelweken, en Sjoerd IJbema, oud- verslaggever bij Omrop Fryslân.

In de begeleidende redactionele inleidingen en commentaren bij die uitgave werd tot veler verbazing met geen woord gerept van de politieke wantoestanden op Malta. Redelijk verbijsterend na alle commotie van een half jaar eerder.

Misschien kan It Skriuwersboun (de Friese Schrijversbond)  de samenwerking zoeken met PEN Nederland of Amnesty International. It Skriuwersboun zou in ieder geval een ferm statement kunnen maken met betrekking tot de persvrijheid en vrijheid van meningsuiting die alom in Europa onder druk staat, in het bijzonder op Malta.

27 november 2019, Eeltsje Hettinga, dichter fan Fryslân (2017-2019),

 

De Groninger ‘paspoortprofessor’ Dimitry Kochenov