Update 27 nov. – Twee jaar na de moord op Daphne Caruana Galizia – Fryslân en Malta

(27-11) Met de recente aanhoudingen in het onderzoek naar de moord op de Maltese journaliste Daphne Caruana Galizia lijkt er overtuigend bewijs te zijn dat de regering bloed aan haar handen heeft. Duizenden Maltezen gingen de afgelopen dagen de straat op. Ze eisen het vertrek van premier Joseph Muscat en zijn regering.

Galizia werd in oktober 2017 vermoord door een bomaanslag op haar auto. De onderzoeksjournaliste schreef veel over corruptiezaken op Malta. Daarbij wees ze herhaaldelijk naar politici, onder anderen ook naar Joseph Muscat. “Het zijn allemaal zwendelaars, de situatie is hopeloos”, schreef ze in haar laatste blog. Daarin uitte ze ook onomwonden haar beschuldigingen tegen miljardairs, criminelen en extreemrechtse groeperingen.

Pieter Omtzigt raises concerns about alleged failings in Daphne Caruana Galizia. (The Guardian,16 okt. 2019)

In september stelde de Maltese regering een openbaar en onafhankelijk onderzoek in naar de moord, een besluit dat tot stand kwam door internationale druk van onder meer de Raad van Europa.

Kamerlid Pieter Omtzigt, die als rapporteur van de Raad van Europa onderzoek deed naar de moord op Galizia kwam in juni met een vernietigend rapport over de rechtstaat op Malta die volgens hem ernstig wordt ondermijnd door corruptie, vriendjespolitiek en andere vormen van nepotisme. ‘Malta is een gevaar voor de hele Europese Unie,’ zei Omtzigt gisteren in het programma Met het Oog op Morgen.

Leeuwarden en Vallettta, de hoofdstad van Malta, waren in 2018 Culturele Hoofdstad van Europa. Pas na veel pressie en druk, onder meer van Pieter Omtzigt en PEN Nederland, verbrak Leeuwarden eind april 2018 de banden met haar zusterstad Valletta.

Zie ook NOS/Nieuwsuur: ‘Politieke crisis op Malta om moordzaak journaliste’   en de reportage ‘Zo komen schimmmige miljonairs Europa binnen (EU-paspoort kopen? Kost je 900.000 euro‘. [scroll naar beneden]

Binnen de provincie Fryslân kwam de beste verslaggeving over de kwestie Malta van de Leeuwarder Courant, in het bijzonder van Saskia van Westhreenen.

(17-10) Gisteren was het twee jaar geleden dat de Maltese onderzoeksjournaliste Daphne Caruana Galizia werd vermoord, vlakbij Valletta op Malta, de stad die in 2018, samen met Leeuwarden-Fryslân Culturele Hoofdstad van Europa was.

In allerlei internationale media zoals Irish Times en CNN werd gisteren haar dood herdacht. Ook PEN Nederland en PEN International besteedden ruimschoots aandacht aan haar persoon en werk en de alom in Europa onder druk staande persvrijheid. De Friese politiek en Friese instituties daarentegen lieten niets van zich horen.

Een werkelijk onafhankelijk onderzoek naar de moord, en wie er achter zat, moet nog beginnen. ‘No justice two years on for Daphne Caruana Galizia,’ kopt PEN International.

Leeuwarden verbrak vorig jaar april de banden met Malta. Kamerlid Pieter Omtzigt wees Friesland erop dat bij de culturele uitwisselingsprojecten met het eiland ook plaats en ruimte moest zijn voor wat hij ‘de duistere kanten van Malta’ noemde.

In de begeleidende redactionele inleidingen en commentaren bij de uitgave werd tot veler verbazing met geen woord gerept van de politieke wantoestanden op Malta.

Naar aanleiding van de moord op Galizia werd Omtzigt aangesteld als speciale rapporteur voor de Raad van Europa. Afgelopen zomer kwam hij na maandenlang onderzoek met een ronduit vernietigend rapport over de ondermijning en teloorgang van de Maltese rechtsstaat door corruptie, vriendjespolitiek en witwaspraktijken door banken en internationale criminele bendes.

verbijsterend

Ondanks dat Friesland de banden met Malta verbrak, gingen de culturele uitwisselingsprojecten door. Zo gaf de Friese akkerbouw, die al jaren aaneen een deel van de Friese pootaardappelen naar Malta exporteert, in samenwerking met onder meer de Friese taal- en onderwijsinstelling Afûk en het faciliterende Friese opinietijdschrift De Moanne vorige herfst een duur gesponsorde viertalige glossy uit met proza en poëzie, een samenwerkingsproject dat in 2015 begon.

Het tijdschrift zelf stond onder redactie van o.a. Froukje Krap-De Jong, voorzitter Stichting De Bildtse Aardappelweken, en Sjoerd IJbema, oud- verslaggever bij Omrop Fryslân.

In de begeleidende redactionele inleidingen en commentaren bij die uitgave werd tot veler verbazing met geen woord gerept van de politieke wantoestanden op Malta. Redelijk verbijsterend na alle commotie van een half jaar eerder.

Misschien kan It Skriuwersboun (de Friese Schrijversbond)  de samenwerking zoeken met PEN Nederland of Amnesty International. It Skriuwersboun zou in ieder geval een ferm statement kunnen maken met betrekking tot de persvrijheid en vrijheid van meningsuiting die alom in Europa onder druk staat, in het bijzonder op Malta.

Eeltsje Hettinga, dichter fan Fryslân (2017-2019)

.

.

.